System Medialny Polski a System Ekonomiczny

Paty Becker

System medialny w systemie ekonomicznym – wzajemne relacje i zależności
(25 listopada – Patrycja Becker, Pulina Wituszyńska)

I WSTĘP

System medialny to wszystkie współdziałające ze sobą media , tj. prasa, radio TV, Internet, telekomunikacja. SM w państwie demokratycznym ma być wolny, niezależny i obiektywny. Teoretycznie media – jako czwarta władza – powinny mieć gwarantowaną wolność od nacisków. W kapitalizmie każdy ma prawo wydawania prasy, zakładania własnej stacji radiowej czy telewizyjnej. Dlatego niezależność od sfer biznesowych jest tak ważna. Siły polityczno- społeczne i ekonomiczne dążą do realizacji swoich interesów, więc dążą do przejęcia kontroli nad mediami. Liberyzacja prawa medialnego, deregulacja rynków mediów, prywatyzacja i komercjalizacja ograniczają wpływy polityków i zmniejszają presje ekonomiczne na media.
SM. charakteryzuje się takimi czynnikami jak:

• zasięg i centralizacja SM
• zróżnicowanie i zasięg polityzacji mediów
• źródła finansowania
• stopień publicznej regulacji i kontroli

1. Wstępują 2 podst związki organizacji medialnych z otoczeniem: ekonomiczny i polityczny, nas interesuje ten pierwszy. Sfera ekonomiczna to: konkurenci, agencje informacyjne, reklamodawcy, właściciele i związki zawodowe
2. Instytucje ekonomiczne zagrażają wolości i niezależności mediów masowych

II SYSTEM MEDIALNY W EKONOMICZNEJ SFERZE WPŁYWÓW

1. W gospodarce wolnorynkowej media masowe stanowią integralną część systemu ekonomicznego i rządzą się tymi samymi prawami co wszystkie inne dziedziny gospodarki (M. Mrozowski). Media są w pewnym sensie medialnym przedsiębiorstwem, a przekazy są po prostu towarem. Podstawowymi instrumentami kontroli mediów w gospodarce są prawa ekonomiczne. To one określają stopień rozwoju i funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Tak więc media mogą być postrzegane jako przemysł zorganizowany przez kapitał o określonej wartości w zakresie produkcji i dystrybucji treści powstałych w wyniku pracy twórczej.

2. Pomija się nieraz aspekt społeczny i kulturowy w relacjach między SM a sferą ekonomiczną. Nie tylko wielkość rynku i jego zasoby, ale również postęp, polityka medialna, zachowania konkurencji czy otwartość na nowe technologie, może mieć wpływ na ilość i rodzaj dostawców mediów.
Czyli firmy fonograficzne, audiowizualne lub przemysł filmowy od rodzaju odbiorców i od polityki państwa może uzależnić swoje zaangażowanie.

W dekadzie lat dziewięćdziesiątych Polska wchodziła z mediami państwowymi, poddanymi kontroli politycznej. Od 1989, rynek medialny w Polsce uległ zmianom, największym i najbardziej rozległym w całym XX wieku. Powstało wiele nowych tytułów prasowych, w większości redakcji dokonała się prawdziwa rewolucja techniczna, powstało wiele nowoczesnych wykorzystujących technikę cyfrową stacji radiowych o zasięgu zarówno ogólnokrajowym, jak i ponadregionalnym i lokalnym. Rozwija się Internet.

III WŁAŚCICIELE MEDIÓW MASOWYCH

Współcześnie na rynku mediów występują typy własności:
• państwowa
• własność publiczna - model dualny – polska
• własność społeczna
• własność prywatna
• koncentracja własności

 państwowa- Charakterystyczna dla systemów niedemokratycznych. Media zarówno drukowane jak i elektroniczne są częścią struktur państwowych, całkowicie podporządkowane władzy politycznej i finansowane przez państwo.

 Publiczna- Po raz pierwszy pojawia się w Wielkiej Brytanii w postaci korporacji BBC (1922). W Polsce od lat 80 XX w. w zakresie typu własności w głównych mediach przyjął się model dualny : prasa jest praktycznie w całości w rękach prywatnych, w radiu i telewizji obok stacji publicznych występują stacje prywatne, które po części finansowane jest z abonamentu 3 – 30 % budżetu. Pozostała wpływy pochodzą z reklam. W USA media publiczne nie mogą pobierać abonamentu. Dotacje z rządu federalnego stanowią 14- 18% reszta pochodzi ze środków władz, uniwersytetów, przedsiębiorstw i z datków odbiorców.
 Społeczna- znajduje się w rękach instytucji społecznych mających pewną misję społeczną np. organizacje kościelne. Nadawcy społeczni nie mogą czerpać żadnych zysków finansowych. W Polsce taki status ma Radio Maryja i telewizja TRWAM
 prywatna- pojawiła się wraz z pierwszymi tytułami gazet. Zarówno w modelu autorytarnym XVII -wiecznej Francji, gdzie właściciele mają prawo czerpać zyski lecz nie decydują o zawartości gazet. Jak również w modelu liberalnym w XVIII -wiecznej Wielkiej Brytanii a następnie w Stanach jednoczonych gdzie rynek i istniejąca na nim konkurencja decydował o kondycji finansowej wydawcy. W XIX wiecznej Europie prywatni właściciele korzystając z dotacji państwowych wiązały się z partiami politycznymi.
 Proces koncentracji mediów najszybciej objął prasę. Potężne koncerny skupiają w swoich rękach jak największą liczbę istniejących tytułów zdobytych przez absorbcję lub fuzję. Koncentracja kapitału jest konsekwencją ostrej konkurencji, w wyniku czego pluralistyczny rynek prasowy przeobraża się w monopol, duopol lub oligopol. W Polsce na rynku prasy regionalnej mamy do czynienia z duopolem (konkurencją dwóch dominujących właścicieli): niemieckiej Verlagsgruppe Passau i Mecomu, który wykupił aktywa Orkla Media Polska. Rynek czasopism zbliża się zarazem do sytuacji określanej mianem oligopol ponieważ został opanowany przez wydawców zagranicznych, zwłaszcza przez niemieckie koncerny Bauera, Springera oraz Grauer und Jahr. Grupy te wchodzą także na Polski rynek radiowy i telewizyjny.
 Dylematy regulacyjne:
Usługa powszechna a indywidualna: ustawodawstwo mające zapewnić powszechną dostępność zawartości (zasady "must-carry" itp.) oraz dotarcie podstawowej infrastruktury do wszystkich gospodarstw domowych po stałej cenie staje wobec wyzwania tworzonego przez powstawanie licznych kanałów oraz różnych form dostępu do treści;
Finansowanie z abonamentu kontra reklama i pay-per-view rosnąca liczba kanałów i form dostępu redukuje widownię i w konsekwencji znaczenie ogólnokrajowych kanałów telewizji publicznej
Regulacja zawartości adresowanej do publiczności masowej: indywidualizacja przekazu sprawia, że regulacja zawartości traci rację bytu, bądź słabnie potrzeba jej utrzymywania.

IV KONKURENCI NA RYNKU MEDIALNYM
1. Rywalizacja na rynku medialnym ma wieloraki wymiar i zachodzi na różnych poziomach systemu medialnego:
a) na rynku produktów medialnych: tu dąży się do jak największej sprzedaży produktów w obrębie właściwego segmentu rynkowego (prasa, radio, TV, nowe media)
b) na rynku reklamy: dąży się do ściągnięcia jak największej liczby reklamodawców
c) na różnych rynkach geograficznych: lokalnym, regionalnym, ogólnokrajowym i globalnym
d) konkurencja intermedialna, gdzie odbiorca poszukuje podobnego rodzaju usług, np. telewizja-wideo-kino, czy książki-prasa-nowe technologie. Na tym poziomie wybitnie rywalizują ze sobą radia i dzienniki zwłaszcza na tym samym rynku geograficznym.
e) Konkurencja intramedialna, gdzie zróżnicowanie produktów oraz podział rynków prowadzi do specyfikacji poszczególnych segmentów rynku medialnego.

Rozwój polskich mediów to nie tylko kwestia przyrostu nowych tytułów. Podstawowym źródłem przychodów mediów stała się reklama. Ewolucję polskich mediów najdobitniej unaocznia przykład "Gazety Wyborczej" i jej wydawcy. Firma Agora to największy konglomerat multimedialny, w skład którego wchodzi, oprócz największego w Polsce dziennika, portal internetowy, liczne stacje radiowe, największa na rynku firma reklamy zewnętrznej oraz kilkanaście kolorowych magazynów

2. Zasadnicza konkurencja odbywa się pomiędzy:
a) dziennikami i czasopismami na rynku prasowym
b) stacjami radiowymi na rynku radiowym
c) kanałami telewizyjnymi ma rynku telewizyjnym
d) dostawcami usług internetowych na rynku nowych mediów
e) między operatorami sieci telefonii komórkowej

Najbardziej poczytną gazetą wśród polskich przedsiębiorców jest "Rzeczpospolita" - trzeci największy dziennik w Polsce. Duża część nakładu tej gazety sprzedawana jest w subskrypcji dla przedsiębiorstw. Wraz z liberalną "Gazetą Wyborczą" pozostaje jednym z najbardziej opiniotwórczych polskich mediów.
Wśród dzienników, zwycięzców rynkowej batalii ostatniej dekady należy wymienić dziennik - "Super Express". Jest to gazeta bulwarowa, przypominająca np. brytyjski "Morning Star". Bardzo popularnym tygodnikiem w Polsce jest ukazujący się od grudnia 1982 r. "Wprost". Podobnie jak "Polityka" jest to tygodnik społeczno-polityczny. Swoje teksty publikują na łamach "Wprostu" wybitne postacie życia publicznego Leszek Balcerowicz. Można jeszcze dodać Timesa, Newsweeka, Polityke czy dziennik.
3. O strukturze rynku decydują takie czynniki, jak koncentracja sprzedawców i nabywców, zróżnicowanie produktu, bariery wejścia na rynek, czy koszty.
Polski rynek mediów poddany jest logice rozwoju obowiązującej obecnie na całym świecie. Chodzi o procesy konsolidacji oraz konwergencji mediów, czyli docelowo - wyzyskanie raz wypracowanej treści przekazu przez różnego typu media, wchodzące w skład danego koncernu i operujące, specyficznymi dla siebie, nowoczesnymi technologiami. W Polsce działa obecnie kilka grup multimedialnych znajdujących się na różnych poziomach rozwoju: Agora (wydawca "Gazety Wyborczej"), koncern ITI Holding (właściciel telewizji TVN), grupa Polsatu oraz grupa tworzona przez radio RMF FM.
4. rodzaje konkurencji: monopol, duopol, oligopol, niedoskonała konkurencja monopolistyczna i konkurencja doskonała

V DOSTAWCY ZAWARTOŚCI MEDI ÓW

Dostawcy zawartości mediów oraz technologi niezbędnej do ich funkcjonowania i rozwoju działają na rynku wtórnym systemu medialnego. Od media masowe zaopatrują się w niezbędne do działalności środki

a) producenci filmowi, fonograficzne i audiowizualni
b) agencje prasowe, informacyjne i fotograficzne
c) dostawcy technologii
d) reklamodawcy
 Producenci filmowi, fonograficzni i audiowizualni dostarczają programy i audycje składające się na program stacji radiowej, telewizyjnej czy też na treść gazety lub czasopisma.
 Agencje prasowe, informacyjne, fotograficzne są źródłem informacji tzw newsów i wiedzy o wydarzeniach, dostawcą produktów (np. zdjęcia filmowy lub fotograficzne). Współcześnie istniejące agencje można podzielić na dwa kryteria a) własności- komercyjne agencje prywatne, agencje korporacyjne i agencje państwowe)
b)zasięgu działania- agencje światowe, regionalne oraz krajowe
 dostawcy technologii- producenci tzw hardware, tj sprzętu, urządzeń, oprogramowania, technicznego wyposażenia niezbędnego przedsiębiorstwom medialnym do produkcji zawartości.
 Reklamodawcy- Dla reklamodawców media są podstawowymi nośnikami reklamy, bez której producenci towarów i usług w gospodarce rynkowej nie mogą efektywnie sprzedawać swoich towarów. Z kolei zdecydowana większość mediów czerpie swoje dochody ze sprzedaży swoich powierzchni lub czasu reklamowego. Niekiedy wpływy te stanowią całość wszystkich dochodów przedsiębiorstwa. Do realizacji przekazów reklamowych duże przedsiębiorstwa zatrudniają profesjonalne instytucje takie jak agencje reklamowe lub domy mediowe. Dążenie tych agencji do poszerzenia wpływów oraz konkurencja między agencjami doprowadziły do fuzji i koncentracji własności w ostatnich dekadach XX w. Na początku XXI w. szacowano, że około 70-74% wydatków na reklamę skupiły już tylko cztery wielkie światowe holdingi marketingowe, które powstały w wyniku połączenia kilku mniejszych agencji.

VI PODSUMOWANIE
Prasa, radio, telewizja. Wydawnictwa. Teoretycznie można je potraktować tak samo, jak
każde inne przedsięwzięcie biznesowe – w końcu tym zwykle są. Nie powinny się cieszyć żadnymi przywilejami – bo przecież dawanie przywilejów jakiejkolwiek grupie powoduje tworzenie społeczeństwa kastowego, w którym jedni maja większe prawa od drugich.
Teoretycznie można by traktować media na równi z innymi inicjatywami. Jednak we współczesnych społeczeństwach demokratycznych, gdzie ludność ma wpływ na wybór i sposób sprawowania władzy, media odgrywają szczególna role. Na pytanie o powód wyjątkowego traktowania mediów celnie odpowiedział Stefan Bratkowski we wstępie do książki Czwarta Władza? :
Jednym z głównych współczesnych postulatów demokracji jest ”WOLNA
Przedsiębiorczość” i ”WOLNA prasa”, co oznacza, ze oba te piony maja być
niezależne od pionów władzy powoływanych w trybie formalnym. Prawo ma regulować ich działalność, administracja ma nadzorować, sądownictwo - interweniować, gdy popadają w sprzeczności z prawem. Ale nikt nie może i nie powinien dyktować ani biznesowi, ani mediom, co i jak maja robić.
Dobrze jest pytać każdą demokracje: na ile jej media są niezależne od polityków? Po to, by zorientować się, na ile jest ona demokracją naprawdę. Bez ”wolnego prasy” (mediów) po prostu nie ma demokracji.
Prognozy rozwoju systemu finansowania mediów w Polsce wynikać mogłyby z doświadczeń światowych czy europejskich. Niestety decyzje polityków, nie pozwalają w tym względzie na optymizm. Maciej Mrozowski twierdzi, że media masowe w Polsce znajdują się na niższym poziomie rozwoju niż podobne gałęzi gospodarki w USA, Japonii czy Europie Zachodniej (równie źle ocenił stan naszych badań nad komunikowaniem masowym). Obecna sytuacja polskiego systemu medialnego w kontekście światowego rozwoju społeczeństw informacyjnych, czy definiowanej szeroko kultury ponowoczesnej (cyfryzacja, interaktywność, olbrzymie ilości gromadzonych i przesyłanych danych) nie pozwalają z optymizmem myśleć o przyszłości. Jakiekolwiek prognozowanie rozwoju systemu medialnego jest, w chwili obecnej, zbyt ryzykowne.

Paty Becker

Tu na pewno nie ma wszystkiego, ale jest tyle że starczyło na 4.
Prezentacja była dość nieprzyjemnym przeżyciem.
Nie podobało mi się !!!!

	Forum www.dziennikarstwouzzm.fora.pl Strona Główna -> Polski system medialny [w/ćw] - Giereło	Wszystkie czasy w strefie EET (Europa)
Strona 1 z 1